Ankara Şehir Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Rahmet Güner, Afrika’da ortaya çıkan ve Sağlık Bakanlığı tarafından ‘M-Çiçeği’ veya ‘Mpox’ olarak isimlendirilen ‘M-Çiçeği’ virüsüne ait değerlendirmede bulundu.
Prof. Dr. Güner, ‘M-Çiçeği’ virüsünün birinci olarak 1958 yılında tespit edildiğini söyleyerek, “Virüs birinci sefer laboratuvara deney gayeli gönderilen maymunlarda tespit edildiği için maymun çiçeği olarak isimlendirilmiş. Eski bir virüs ailesine, ‘pox’ virüs ailesine ilişkin bir virüs. Fakat daha sonra bakıldığında yalnızca maymunlar değil, bilhassa kemirgenler olarak tespit edildiği için bir de isimlendirmede bir bölgeyi yahut bir çeşidi direkt damgalamaktan kaçınılmak hedeflendiği için günümüzde ‘M-pox’ olarak yahut ‘M-çiçeği’ hastalığı olarak adlandırılmak daha uygun görülmüş durumda. Birinci insan hadisesi ise 1970’li yıllara dayanıyor” diye konuştu.
‘VİRÜSÜN 2 FARKLI ALT TİPİ VAR’
Prof. Dr. Güner, virüsün ‘Orta Afrika’ ve ‘Batı Afrika’ olmak üzere iki farklı alt tipi olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
-Batı Afrika tipinde vefat oranı daha düşük. Orta Afrika tipinde vefat oranı biraz daha yüksek karşımıza çıkıyor lakin bağışıklık sistemi yeterli olan bireylerde yeniden de bakıldığı vakit fatalite (belirli bir periyotta belli bir hastalığa yakalananların vefat oranı) oranı binde 1’ler civarında. Hastalıktan nasıl korunmamız gerektiğini öğrenmemiz lazım.
-Burada bulaştırıcılıkta yakın temas ve uzun vadeli yakın temas ön plana çıkıyor. Hasebiyle şahsî hijyenimize dikkat etmemiz ve temas ettiğimiz bireylere dikkat etmemiz hastalıktan korunmak için kâfi üzere görünüyor.
-Yaşanan bir pandemi tecrübesi olduğu için natürel toplumdan gelen telaşları da anlıyoruz lakin olay çok farklı burada. Hasebiyle bir Covid pandemisindeki durum burada yaşanmayacaktır. Burada bireyler bilhassa döküntülerden ötürü daha net bir formda belirti göstereceği için bulaş da bu oranda daha az olacaktır.
‘TEMAS TEDBİRLERİNE DİKKAT EDELİM’
Prof. Dr. Rahmet Güner, el hijyenine çok dikkat edilmesi gerektiğini vurgulayarak, şöyle konuştu:
-Temas tedbirlerine dikkat edelim. Bilhassa seyahat, döküntülü hastalık, ateş hikayesi olan bireylere biraz aralı davranmamız aslında korunmamız için kâfi.
-Bununla ilgili 2022’deki bulaşta büyük oranda korunmasız ve uzun soluklu cinsel temas ön plana çıkmıştı.
-Burada ise durum biraz daha farklı görünüyor. Hastalığın teşhisini o döküntülerdeki sıvı içinden alınan örnekle doğrulama imkanımız var.
-PCR teşhis testleriyle, ülkemizde de ulusal viroloji laboratuvarında, halk sıhhati referans laboratuvarında örnekleri gönderdiğimiz vakit hastalığın teşhisini koymamız mümkün.
-2022-2023 ortasında ülkemizde de hudutlu sayıda hadise görülmüştü. Bugün de olay görülmez, diye bir savda bulunmak mümkün değil; natürel ki hadise görülebilir ancak tedbirimizi alacağız, korunacağız.
-1980 yılı öncesinde doğmuş olanlar aşılı oldukları için çiçek hastalığına karşı korunmalı. Münasebetiyle burada da çapraz bir korunma kelam konusu, çiçek hastalığına karşı aşısı olanların M-çiçek hastalığından da büyük bir oranda korunduklarını söylemek mümkün.
‘SINIRLI KÜMELERE ÖNERİLEN BİR AŞI KELAM KONUSU’
-Sınırlı kümelere önerilen bir aşı kelam konusu. O da tahminen gündeme gelecektir vakitle. Tesirli bir antivirali var.
-Ama şu kademede o ilaç da herkes için kullanılacak bir durumda değil. Daha çok bulgulara yönelik tedaviler ön plana çıkıyor.
-Hastanın ateşi varsa ateş düşürücü, ağrıları varsa kas ağrısına yönelik ilaçlar. Elde var olan antivirallerden bunlara da tesirli olanlar var. Bu bahiste biraz daha tecrübeye ve bilgiye de gereksinim var.
-Paniğe gerek yok. Esasen sürveyans çalışmasını bakanlık devamlı enfeksiyon hastalıklarında yürütüyor. M-çiçeği aşısının hudutlu kümelere uygulanmak üzere yurt dışında varlığı mevcut lakin ülkeye bu gelir mi gelmez mi; bilemiyoruz.
-Bir de herkesin epidomolojisi, bulaş özellikleri farklılık arz ediyor. Onun için bu hususları ele almak için biraz daha dataya gereksinim var.
‘BİR KÜMESİ YAFTALAMAK YANLIŞSIZ DEĞİL’
Prof. Dr. Güner, Afrika’dan Türkiye’ye seyahat edebilecek şahısların riskli olarak görülmesine ait de “Bir kümesi total olarak yaftalamak gerçek değil. Zira hastalık aslında klasik, teknik, pandemi manasında pek çok yerde görülmüş durumda. Münasebetiyle yalnızca bir kümeye mahsus olarak bunu tanımlamak hiç gerçek değil. Bunu Covid’de de yaşadık; Çin’de çıktı, diye her Çinli mi risk getirdi? Birinci kendi insanımızdan tespit edildi. Münasebetiyle bu türlü kümelere yönelik bir bildiri vermek hakikat değil. Hastalığın klinik bulgularını bilip, ona nazaran bunları geliştiren bireyler ve onların temaslıları üzerinden iz sürmek doğru” dedi.