Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Hudutta Karbon Düzenlemesi Sistemi (SKDM) gelecek yıllarda global ticaretin dinamiklerini değiştirecek. Bu düzenleme Türk ihracatçısını da yakından ilgilendiriyor. Hudutta Karbon Düzenlemesi Sistemi (SKDM) uygulamasıyla birlikte Avrupa’ya ihracat yapan şirketleri yeni vergi yükü riski beklemektedir.
İlk etapta demir-çelik, gübre, alüminyum ve çimentoya uygulanacak SKDM, AB’ye ihraç edilen bütün eserleri kapsayacak.
Geçtiğimiz mayıs ayında Boğaziçi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Sevil Acar’ın kaleme aldığı “Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türkiye İktisadı Üzerine Etkileri” başlıklı makalede, SKDM’nin Türk ihracatçıları üzerine tesirlerine dikkat çekiliyor.
Prof. Dr. Acar makalesinde, SKDM’nin Türk ihracatçılara yıllık maliyetinin en az 1,1 ila 1,8 milyar Euro ortasında olacağını belirtti. Bu hesaplamanın ton CO2 başına ödenecek verginin 30 yahut 50 Euro olacağından hareketle yapıldığına vurgu yapan Prof. Dr. Acar, “Ancak karbon fiyatının şimdiden 80 Euro düzeylerine ulaşmış olması, temel maliyetin çok daha yüksek olacağı manasına geliyor. SKDM ile ilgili tedbir alınmazsa 2030 yılında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’da (GSYH) yüzde 2,7 ile 3,6 oranında azalma olacak ve cari açık artacak” tabirlerini kullanmıştı.
1 OCAK 2026 İTİBARİYLE MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER DE DEVREYE GİRECEK
Avrupa Yeşil Mutabakatı Sonda Karbon Düzenleme Mekanizması’nın 1 Ekim 2023 tarihinde emisyonların raporlanması yükümlülüğü ile uygulamaya gireceğine dikkat çeken TÜV AUSTRIA Küresel Sürdürülebilirlik Müdürü Burcu Çelebi ise 1 Ocak 2026 itibariyle mali yükümlülüklerin devreye girdiği asıl uygulama devrinin başlayacağını söyledi.
İlk kademede şirketlerin Kapsam 1 ve Kapsam 2 emisyonlarının hesaplanmasının istendiğini kaydeden Çelebi, “Doğrudan emisyonların ve tüketilen güç kaynaklı emisyonların hesaplanması önceliklendirildi. Firmaların karbon ayak izlerini 2026 yılından evvel hesaplamaya başlamış olması; firmanın emisyon kaynaklarını tespit etmesi, datalarını 2026 yılına kadar eksiksiz elde edebilecek hale gelmesi ve karbon ayak izi hesaplanması sistemine adapte olması için epey önemli” diye konuştu.
Öte yandan kamu tarafı da şirketlerin ihracatının etkilenmemesi için kıymetli adımlar atıyor.
Ticaret Bakanlığı, ihracata giriş ismi altında ISO 14067 ve ISO 14064 üzere belgelendirmelerde teşvik veriyor. Bu belgelendirmeler için birinci kontrolcü kuruluşa ödenen fiyatın yarısını şirkete ‘teşvik’ ismi altında ödüyor.
Bakanlığın açıkladığı teşvik kriterlerine baktığımızda; Şirketlerin “İhracat yapması ve ihracatçılar birliğine kayıtlı olması, tıpkı anda 2 teşviğe birden başvurmamış olması ve akredite belgeyi aldıktan sonra en geç 6 ay içinde müracaat yapmış olması” gerekiyor.
Belgelendirme teşviğinde üst hudut 1.202.340 TL/yıl kadar olan faturanın yüzde 50’si karşılanıyor” halinde açıklama yapan TÜV AUSTRIA Küresel Sürdürülebilirlik Müdürü Burcu Çelebi: “Açıklanan bu teşvik kriterleri konusunda TÜV AUSTRIA TURK öne çıkıyor. Biz şirket olarak teşvik müracaat süreçlerinde danışan müşterilerimize sürecin tüm evrelerinde takviye oluyoruz. Karbon teşviği konusunda TÜV AUSTRIA TURK’ den hizmet alan şirketlerden 27 tanesi Bakanlığa başvurdu. Müracaat yapan şirketlerin bir kısmının süreçleri sonuçlandı ve teşvik ödemelerini aldı. Bakanlığa müracaat yapan başka şirketlerin süreçleri devam ediyor. ISO 50001 Güç İdare Sistemi” dokümanı için son düzenleme ile birlikte 31 Aralık 2023 tarihine kadar alınması zarurî hale getirildi” dedi.