Gündemde yer alan isimlerden biri olan Neyzen Niyazi Sayın hakkında ayrıntılar merak ediliyor. Vatandaşlar ismiyle sıklıkla karşılaştığı isim olan Neyzen Niyazi Sayın’ın hayatını araştırıyor. Pekala, Neyzen Niyazi Sayın kimdir? Neyzen Niyazi Sayın kaç yaşında, nereli? Neyzen Niyazi Sayın hayatı ve biyografisi! Ayrıntılar haberimizde.
NEYZEN NİYAZİ SAYIN KİMDİR?
Niyazi Sayın (d. 12 Şubat 1927; Üsküdar, İstanbul), Türk neyzen, ebru sanatkarı ve fotoğrafçı. Sanat Musıkisinin ney üstatlarından Mesut Cemil Beyefendi ve İstanbul ekolünün temsilcisidir. Babası Resneli, annesi Manastırlı olan Niyazi Sayın, Üsküdar’ın Doğancılar (Türbe) semtinde ahşap bir konutta doğar. Üç kardeşin en ufağıdır. Birinci ve orta mektebi Üsküdar Paşakapı’da, liseyi Haydarpaşa ve Beyoğlu’nda okur. İkinci Cihan Harbi sebebiyle tahsilini yarıda kesmesiyle birlikte, askerliğini eğitim alayında yaparken İstanbul Belediyesi Konservatuvarı’na yazılacaktır. Müzikle ise çok daha erken bir periyottan beri, aileden gelme musıki birikimi sayesinde aşinadır, babası çocuklarına borulu gramofonun başında hayran olduğu Tamburi Cemil Beyin taksimleri dinletir. Sanat Musıkisinin yanında tutkuyla Klasik Batı Müziği yapıtları dinler, Bach onun için değer kazanır. Haydarpaşa Lisesi’nde öğrenciliği sırasında çok düzgün ağız armonikası çalmaktadır. Birebir devirde Fenerbahçe genç ekip seçmelerini ön sırada kazanmış ve bir mühlet bu grupta futbol oynamıştır.
1947 yılında, semtlerinin mescidinde okunan bir ikindi ezanını, kimin okuduğunu öğrenmek için cami kapısına giden Niyazi Sayın, burada müstakbel hocası Mustafa Düzgünman ile tanışır, daveti üzerine Düzgünman’ın konutundaki dinî eser meşklerine iştirak etmeye başlar ve tasavvufla tanışır.
4 Mart 1948’de, ney sazına olan ve kendince dahi kaynağı bilinmez tutkusu, onu Üsküdar Musıki Cemiyeti neyzenlerinden Emin Beyefendiyle birlikte Bayezit Çadırcılar’da ney imalcisi Osman Dede’ye götürür, on lira mukabilinde bir sipürde ney alırlar.
İlk iki derslerini Yenikapı Mevlevîhânesi Piri Abdülbaki Dede’nin oğlu Neyzen Gavsi Baykara’dan alır. Bu günlerde karşılaştığı Hezarfen Hattat Necmeddin Okyay, Neyzen Niyazi Sayın’ı alır, Fotoğraf Heykel Müzesi Müdürü ve Hoş Sanatlar Akademisi fotoğraf hocası Neyzen Halil Dikmen’e götürür, Niyazi Sayın’ı teslim eder. Kendileri Neyzen Emin Dede’nin talebesidir.
Böylece İstanbul Hoş Sanatlar Akademesi’nin büyük hocalarından birisinin talebesi olur. Birinci dersini 21 Ocak 1949’da alır, her Perşembe günü on beş yıl boyunca hocasıyla ney ve ahlâk derslerine devam eder.
Diğer hocası Mustafa Düzgünman’dan ilâhîlerin yanı sıra; ebru, cilt imali ve fotoğrafçılık öğrenir; tespih üretimine ilgisi başlar. Bilâhare tespihe olan merakı münasebetiyle altı ay kadar bir süre Edirnekapı’ya, Galip Ustanın yanına tespih yapmasını öğrenmeye masraf.
Hocası Neyzen Halil Dikmen’den neyin yanında fotoğraf dersleri almaya başlar. Bu günler içerisinde hocasının teşvikiyle İstanbul Belediyesi Konservatuvarı’nda da derslere devam eder. 1950 yıllarına gelindiğinde, Üsküdar Musıki Cemiyeti ve Neyzen Süleyman Erguner (Dede) ile İstanbul Radyosu’nda saz yapıtları icra etmektedirler.
Yapmış olduğu sololar sonucunda, Dr. Nevzat Atlığ Beyin arzularıyle 1954 yılında İstanbul Radyosu Müzik Yayınları’nda görev alır, başlı başına bir ekol kararındaki TRT Radyosu muhitinde feyz ve deneyim kazanır. Bu vazifesini 1956’ya kadar sürdürür. TRT Radyosunun müzik neşriyatına da iştirak eder.
1956-69 yılları ortasında Münir Nurettin Selçuk’un arzusuyle İstanbul Belediyesi Konservatuvarı icra heyetinde görev alır. Bu vazifenin akabinde o devranda yeni kurulan İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Musıkisi Devlet Konservatuvarı’nda Öğretim Vazifelisi ve Nefesli Sazlar Ana Bilim Kolu Lideri sıfatıyle çalışır, 2005’te hala bu misyondadır. 1980’de ABD’nin Seatle Üniversitesinde bir yıl boyunca dostu Tamburi Necdet Yaşar ile birlikte Türk Musıkisi dersleri verirler, bu periyotta Seattle Public’te iki de ebru standı açar. Birebir ikili, başta İngiltere, Almanya ve Fransa olmak üzere birçok yabancı ülkede Türk Musıkisi konserleri verirler.
Sanatı
Çok taraflı bir sanatçı ve zanaatçı olan Neyzen Niyazi Sayın, ebrudan fotoğrafa, tespihçilikten sedef kakmacılığına, elektronikten tornacılığa, balıkçılıktan gülcülüğe, ağaç işlerinden kuşçuluğa kadar ağır bir ilgi yelpazesi içinde yoğrulmuştur. Bütün bu sanatların mütemmim olduğu görüşünden yola çıkar. Mesut Cemil Beyefendi üzere o da sanatı güzel ahlâkın bir uzantısı olarak görür.
Ney icra sanatında hocaları Mustafa Düzgünman ve Halil Dikmen’in yanı sıra; Pir Hayrullah Efendi, Mızıkalı Muhiddin Efendi, Zekâî Dedenin talebesi Kadırgalı Hüseyin Fahrettin Efendi, Hafız Ali Efendi, Kadıköylü Vahit Beyefendi, Emin Ongan, Şefik Gürmeriç ve bilhassa de Mesut Cemil Beyefendiden feyz aldığını belirtir.
Halil Dikmen’nden edindiği bir tıp İstanbullu ney halinin son temsilcisidir. Ney icrasına yaptığı büyük katkı, Halil Dikmen üslubuyla Tamburi Cemil Beyin yolunu ve sanat anlaşını birleştirmektir. Kendisi bunu “Elli üç yıllık sanat hayatım içinde her ikisinin tevhidi ile ortaya bir şeyler koymuş isem, kendimi bahtiyar addederim” biçiminde tabir etmiştir.
Ney icrasında yeni kalıplar ve konumlarla bir dönüm noktası teşkil ettiği, bu manâda geleneği kendi içinde yenilediğinde hemfikir olmayan neredeyse yoktur. Neyde, bir “Neyzen Niyazi Sayın öncesi” ve “Neyzen Niyazi Sayın sonrası”ndan kelam etmek gerekir. Kimi konumların ve baskı biçimlerinin eksikliği hasebiyle evvelden Kürdîli Hicazkâr, Şeddi Araban, Nihavend üzere makamlarla taksim bile yapılamazken, bugün birden fazla Niyazi Beyin talebesi olan neyzenler doğaçlama repertuvarlarına bu makamlara has tınıyı yansıtabilen bir üslûbu da ithal etmişlerdir.
Perdeleri kullanmadaki titizliği, nefes hakimiyeti ve eşsiz legatosuyla bilinen Neyzen Niyazi Beyefendi, Ney açarken yirmi altılı ünite sistemine ilaveten kullandığı kaydırma sistemiyle de yenilikçidir. Niyazi Beyefendi bu sistem ile neylerin tam ve akortlu ses vermesine imkân tanımıştır.