ABD’deki konut piyasası konut sahibi olmak isteyen Y ve Z nesli için büyük bir hayal kırıklığı yaratıyor.
1980’lerdeki bebek patlaması (baby boomer) nesli da emsal zorluklar yaşadığından Y ve Z jenerasyonunun yaşadığı meseleleri anlasa da o periyotta kurallar daha olumluydu.
Günümüzde hem mortgage faiz oranlarının yüksekliği hem de konut fiyatlarının artışı nedeniyle konut sahibi olmak çok daha zorlaştı. Ayrıyeten, mevcut konut arzı yetersiz kaldığı için fiyatlar da düşmüyor.
KONUT SATIN ALMA GÜCÜ 1985’TEKİ DÜZEYLERE GERİLEDİ
2024’te konut satın alma gücü, 1985’teki düşük düzeylere yaklaştı, fakat o periyotta daha fazla konut arzı olduğu için fiyatlar daha uygun hale geldi. Günümüzde ise yüksek konut fiyatları ve düşük arz nedeniyle durum daha da zorlaştı.
Konut piyasasındaki zorluğun tesiriyle ABD’de birinci konut sahipliği yaşı 35’e yükseldi. 1980’lerde konut sahipliği yaşı 29’du.
1980’lerde 33 yaşında mesken sahipliği oranı yüzde 60 iken, bugün bu oran yüzde 40’a düştü. Lakin, Y jenerasyonu yaşlandıkça bu oran artıyor. Ayrıyeten Y nesli pandemi devrindeki konut patlaması sırasındaki konut piyasasından faydalandı. Emlak sitesi Redfin bilgilerine nazaran, Y neslinin yaklaşık yüzde 55’i 2023 yılında mesken sahibi oldu.
İKİ FARKLI JENERASYON, İKİ FARKLI ZORLUK
1980’lerin ortalarında mesken fiyatları gelirlere nazaran alışılmadık derecede yüksek değildi. Alıcıları zorlayan 1981’de yüzde 18’in üzerine çıkan ve on yılın büyük kısmında yüzde 10’un üzerinde seyreden ipotek oranları olmuştu.
Bugün, ise ABD’de mortgage oranları yüzde 6,5 civarında. Bu oran 2021’deki düzeyinin iki katından fazla lakin 1971’den bu yana uzun vadeli ortalama düzeyin altında. Fakat 2019’dan bu yana yüzde 50’den fazla artış gösteren konut fiyatları çok daha yüksek.
KONUT ALICILARI EVVELCE DAHA İYİMSERDİ
1985’te tüketicilerin yüzde 72’si konut almak için uygun bir vakit olduğunu düşünürken, 2024’te bu oran yüzde 12’ye düştü.
Satın alınabilirlik, Covid-19 salgını sırasında mortgage oranlarının rekor düşük düzeylere gerilediği son yıllara kıyasla değerli ölçüde berbatlaştı.
Ulusal Emlakçılar Birliği’nin (NAR) datalarına nazaran, 2021’de ortalama bir konut almak için yıllık 49 bin 152 dolar gelir gerektiriyordu. 2024’te ise bu ölçü 110 bin 544 dolara yükseldi.
Emlak vergileri ve konut sigortası da dahil olmak üzere mesken sahibi olmakla bağlantılı öteki maliyetlerin artmasının da tesiriyle konut satışları geriledi.
Mevcut mesken satışları 2023 yılında 1995 yılından bu yana en düşük düzeye gerilerken 2024 yılının birinci yarısında da düşük düzeylerdeki seyrine devam etti.