Ev kiralarının birtakım bölgelerde çok yükselmesi son devrin en kıymetli problemlerinden biri. Bilhassa birtakım mesken sahipleri, getirilen yasal hudut olan ‘yüzde 25’in’ üzerinde artış yapmak için diretiyor, bazıları ise farklı metotlarla kiracılara baskı yapıyor.
Bunlardan biri de “Kiram ödenmiyor” demek için kiranın ödendiği banka hesabını kapatmak. Hesap kapatıldığı için kirasını ödeyemeyen ya da kira fiyatını gönderdiği halde ödenmediğinin farkında olmayan kiracı, mesken sahibi tarafından “Kiramı ödemedin, konutu tahliye et” ihtarnamesiyle karşılaşıyor. Pekala, bu türlü bir durumda kiracı nasıl bir yol izlemeli?
‘BU DURUM BİRKAÇ AYDIR ARTTI’
Görüşlerine başvurduğum Gayrimenkul Hukukçusu Ümit Yasin Kısa, hesap kapatma örneklerinin birkaç aydır çok fazla yaşandığının altını çizdi. Kısa, “Öncelikle mesken sahibinin âlâ niyetli olmayacağını belirtmek gerekli. Konut sahibinin mahkemeye başvurması halinde mahkeme tarafından konut sahibinin savları geçerli sayılmayabilir. Lakin burada değerli olan kiracının kira borcunu ödemeye niyetli olduğunu kanıtlaması ve bunun için tüzel adımları atmış olması” dedi.
Kısa, şöyle devam etti:
“Ev sahibinin kontratta yazan banka hesabını kapatması halinde yeni banka hesabını kiracısına bildirmesi gerekiyor. Aksi takdirde kiracı bunu mahkemeden talep edebilir. Bu üzere konular elbette somut olaya nazaran belirlenebilecek. Bu halde mahkeme, hakikaten mesken sahibinin gerekli konuları yerine getirip getirmediğine bakacak ve kiracının kira ödemelerini isteği dışında ödeyememesi hali var mı araştıracak.”
‘KİRACI PTT YOLUYLA FİYATINI GÖNDEREBİLİR’
Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Avukat Ali Güvenç Kiraz ise böylesi bir durumda yapılması gereken yollardan birinin Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) yoluyla ‘konutta ödemeli’ olarak kira bedelinin gönderilmesi olduğunu söyledi.
Ancak Kiraz, mal sahibi şayet bu bedeli almaz ve bir aylık mühlet geçerse kiracının temerrüdü oluşacağına yani kişinin borçlanmış olacağına dikkat çekti:
“Bu nedenle şayet mesken sahibinin makûs niyetli bir formda kiracısını temerrüde düşürüp tahliye etmek istemesi için banka hesabını kapatmak istemesi halinde sulh hukuk mahkemesine başvurarak ‘ödeme yeri tayini’ istenmeli ve kiralar mahkeme tarafından mal sahibi ismine açılacak olan bu hesaba yatırılmalı. Mal sahibi bu sırada kira borcu ödenmediği tezi ile icra takibi yaparsa kiracı itirazında bu durumu kesinlikle belirtmeli. İtirazın iptali konusunda yetki, icra mahkemesinde değil sulh hukuk mahkemesinde olur.”
‘KİRACI HİÇBİR ADIM ATMAZSA ‘KUSURULU’ DURUMA DÜŞEBİLİR’
Ümit Yasin Kısa, bu noktada çok kıymetli bir ikazda bulundu:
“Eğer kiracı, kiranın ödendiği hesabın kapatılmasından sonra uzun bir mühlet hiçbir adım atmamışsa ve sonrasında hesabın kapatıldığını fark etmediğini beyan ediyorsa, mahkeme bu durumun hayatın olağan akışına uygun olmayacağı değerlendirmesinde bulunabilir. Yani kiracının kusurlu olduğuna hükmedebilir. Bu nedenle kiracıların ödemelerini dikkatli bir formda yapmalarında yarar var.”
KİRACI MAĞDUR EDİLDİĞİ İÇİN KONUT SAHİBİ HAKKINDA ŞİKAYETÇİ OLABİLİR Mİ?
Konu mahkemeye taşındı, sorun tahlile kavuştu ve kira fiyatı sıkıntısız bir biçimde artık ödeniyor diyelim. Pekala sonrasında kiracı, mesken sahibi tarafından mağdur edilmek istendiği için şikayetçi olabilir mi?
Bu soruma Ali Güvenç Kiraz, “Mal sahibi ve kiracının mukavele mühletince taşınmazla ilgili taşınmazı mukaveleye uygun tutmak ve kullanmak sorumlulukları var. Mal sahibinin nitekim de hangi nedenle yapıldığı aşikâr olması mümkün olmayan hesap kapatması bir cürüm değil” karşılığını verdi. Kiraz, bahse dair şu bilgileri paylaştı:
“Kiracı mal sahibine karşı bir şikâyette bulunamaz. Kiracı ve mal sahibi ortasındaki kontrat bağlantısının şikâyete bahis olabilmesi için tehdit, hakaret, darp ve haneye tecavüz üzere durumların oluşması gerekli. Banka hesabının kapatılması berbat niyetli bir davranış olarak görülebilir lakin hata değildir.”
Ümit Yasin Kısa ise kiracının bu süreç nedeniyle uğradığı ziyanlar, mahkeme masrafları ve somut olaya nazaran manevi zararlarına ait dava hakkının olduğuna dair kıymetli bir ayrıntının altını çizdi.
‘İKİ TARAFIN DA İSTEĞİ VARSA BEDEL KARŞILIĞI TAHLİYEYE MANİ YOK’
Bir yıl boyunca yüzde 25’ten fazla artırım yapamayacak olan konut sahipleri, kiracılarına ‘para vererek’ meskenden çıkarmanın yolunu deniyor. Örneğin, kiracısının taşınma masraflarını ve birkaç aylık kira bedelini karşılayıp meskeni boşaltmalarını teklif ediyorlar.
Böylelikle meskenini iki-üç kat daha fazla bedelle kiraya vermenin yolu açılmış oluyor. Ama meskenden çıkmak istemeyen kiracılar, ısrarcı mesken sahiplerinin arama ve iletilerine maruz kalıyor. Pekala bu durumda nasıl bir yol izlenmeli?
“Kiracı ile konut sahibinin kendi ortalarında yaptıkları bir pazarlık sonucunda kiracının muhakkak kazanımlar karşılığında konuttan çıkması üzerine mutabakatlarında bir pürüz bulunmuyor” diyen Ümit Yasin Kısa, “Burada değerli olan konu, iki tarafın da buna istek göstermesi ve üzerinde özgür iradeleriyle anlaşmaları” dedi.
Fakat Kısa, şayet kiracı bu durumu kabul etmiyor ve konut sahibi ısrarını sürdürüyorsa kiracının mahkeme yoluna başvurabildiğini vurguladı:
“Kiracı, mesken sahibi tarafından bu mevzu hakkında ısrarlı rahatsız ediliyorsa ve şahsî huzuru bozuluyorsa mesken sahibi hakkında konutuna, okuluna ve işyerine yaklaşmaması, kendisini bağlantı araçlarıyla yahut sair surette rahatsız etmemesi üzere önleyici önlem kararlarını mahkemeden isteyebilir. Bu kararlara uyulmaması halinde kişi hakkında zorlama hapsine karar verilebilir.”
‘FATURA DÂHİL’ ÇOK TEHLİKELİ BİR KİRALAMA SİSTEMİ’
Son periyotta kiralık mesken ilanlarında ‘fatura dâhil’ sözü dikkat çekiyor. Mesken sahipleri abonelikleri kendi ismine tutuyor ve ödenmediği vakit tahliye ya da artırım baskısı yapıyor.
İstediği tarihte meskenden çıkmayan ya da istediği oranda artırım yapmayan kiracının elektriğini suyunu kesen mülk sahipleri, mağduriyet yaratıyor. Bu durumda kiracılar, nelere dikkat etmeli?
 |
| Konut sahiplerinin ‘yüksek kira’ pişmanlığı… ‘Ellerim kırılsaydı da meskenimi onlara vermeseydim!’ |
Fatura dâhil kiralamanın çok tehlikeli bir kiralama sistemi olduğunu söyleyen Ali Güvenç Kiraz, bu durumun günlük kiralama modelinden entegre edildiğine vurgu yaparak şu bilgileri paylaştı:
“Günlük kiralamada nasıl bir gün ya da bir hafta kalıp sonra tahliye etmediğinizde çabucak mal sahibi müdahale edip sizi çıkartabilir burada da tıpkı yol deneniyor. İşte bu nedenle kira mukavelesi yaparken bir nüshası ve Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) dokümanı kesinlikle alınmalı. En değerlisi abonelikler, kiracı tarafından açılmalı. Aksi halde bütün her şey mal sahibi elinde olacak.”