Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rus doğal gazının Yunanistan üzerinden dünyaya ulaştırılmasına yönelik haberlere ait, “Tipik Yunanistan iki yüzlülüğü. Bir taraftan Türkiye yaptırımlara katılmıyor diye her toplantıda Türkiye’yi şikayet ediyor öbür taraftan da bu yaptırımların baypas edilmesine aracı oluyor.” dedi.
Çavuşoğlu, diplomasi muhabirleriyle Dışişleri Bakanlığı’nda bir ortaya geldi, soruları yanıtladı.
Ukrayna Dışişleri Bakanlığınca desteklenen bir internet sitesindeki Türk bankaları ve iş beşerlerine yaptırım davetine ait bir soru üzerine Çavuşoğlu, medyada yalnızca Türk firmalarına yönelik üzere bir algı yaratıldığını lakin ilgili listede ABD, Avrupa Birliği üyesi ülkeler dahil birçok ülkenin şirketlerinin bulunduğunu lisana getirdi.
Çavuşoğlu “Sadece Türk firmalarına yönelik değil. ABD ve AB ülkeleri üzere Rusya ile ilişkili ve iş yapan pek çok ülkenin şirketlerini de buna eklemişler. Bu listede 18 binden fazla kişi ve şirket yer alıyor. Bizi ilgilendiren kendi firmalarımız. Hem Kiev hem de Ankara’da teşebbüslerde bulunduk. İzahat istedik. Üzerinde çalışıyoruz.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Heyeti marjında Washington idaresiyle bir görüşme olup olmayacağı sorusuna ise “Şu anda planlanmış bir görüşme yok. Bu olmayacağı manasına gelmez. Değişik toplantılarda bir ortaya geleceğiz, ortak toplantılarımız var lakin gerek Sayın Cumhurbaşkanımızın Biden’la, gerekse benim Blinken’la ikili bir görüşme planlamamız yok. Sonuç prestijiyle şu anda ABD yetkilileriyle planlanmış bir görüşme yok.” karşılığını verdi.
“Suriye ile görüşmeler istihbarat seviyesinde devam ediyor”
Suriye’yle görüşmeler konusuna da karşılık veren Çavuşoğlu, “Bizim Astana Formatı, Anayasa Komitesi ve öbür bahislerde esasen masa etrafında görüşmelerimiz devam ediyor. Rejimle muhalifler ortasında inanç arttırıcı adımlar, yani esir takası, rehine takası üzere mevzularda da Astana formatı çerçevesinde arabuluculuk yapıyoruz. Onun dışında ikili seviyede rastgele bir siyasi görüşme yok. Biraz evvel de söylediğim üzere istihbarat seviyesinde görüşmeler devam ediyor.” sözlerini kullandı
İsveç ve Finlandiya’nın Türkiye’ye terörist iade etmeyeceği istikametindeki açıklamalarına da değinen Çavuşoğlu, bu ülkelerde seçim öncesi yapılan açıklamaların fazla dikkate alınmaması gerektiğini lisana getirdi. Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Finlandiya’da yapılan üçlü toplantıdaki görüşmelerde şu ortaya çıktı: O güne kadar ve bugüne kadar şimdi somut bir adım atılmadı. Bu iki ülke tarafından atılan somut bir adım yok. Önümüzdeki periyotta adım atacaklarını taahhüt ettiler. Kendileri de aslında şimdi bir adım atılmadığını kabul ediyorlar. Birebir vakitte mutabakat zaptına bağlı kaldıklarını ve kalacaklarını söylüyorlar. Ancak söylemeleri kıymetli değil, uygulama kıymetli. Artık İsveç’te seçim oldu. Seçim öncesi bir adım atmalarını beklemiyorduk aslında. Seçimden sonra kurulacak hükümet gerekli adımları atmalıdır. Atmadıkları sürece bu muahedenin Meclis tarafından onaylanmayacağını biliyorlar.”
Bu ülkelerin NATO’ya alınması konusunda Türkiye için bir vakit baskısı bulunmadığını belirten Çavuşoğlu, “Tabii bu ülkelerin teröristlerin iadesi, terörist faaliyetlerin engellenmesi dahil yükümlülüklerini yerine getirmeleri terörle gayret bakımından değerli. Ne kadar erken adım atarlarsa o kadar düzgün olur lakin NATO üyelikleri konusunda bizim üzerimizde rastgele bir vakit baskısı olmadığını vurgulamalıyım. Hangi ülkelerin NATO üyeliklerini onayladıklarını daima gündeme getiriyorlar. O da bizim üzerimizde rastgele bir baskı oluşturmaz.” tabirlerini kullandı.
Çavuşoğlu, ilgili mutabakat zaptında yükümlülüklerin net ve açık formda muhakkak olduğunu lisana getirerek, “Bunların yerine getirilmesi lazım. Yasa değişikliği ise, yasa değişikliği yapacaklar. Mevcut maddelerimiz buna elvermiyor denmesin. Bunu da esasen mutabakatın içinde koyduk. Kendileri teklif ettiler yasa değişikliğini. Şimdi daha adım atmadılar. Hükümet kurulduktan sonra hangi adımları atacaklar. Bunu yakından takip edeceğiz.” halinde konuştu.
“Yunanistan ile BM kapsamında planlanan bir görüşme yok”
İlerleyen devirde BM Genel Şurası’nda Yunanistan ile bir görüşme yapılıp yapılmayacağına ait bir soruya da Çavuşoğlu “Planlanmış bir görüşme yok. Bu türlü bir teşebbüs de yok.” dedi.
Çavuşoğlu, Yunanistan’ın temel rahatsızlığının Türkiye’nin son vakitlerde çok değerli bir aktör olmasından kaynaklandığını tabir ederek, “Önce Libya ile Deniz Yetki Alanları Mutabakatımızı imzaladık. Gerisinden kıta sahanlığımızın batı sonlarını belirledik. Buraya bir buçuk yıldır hiçbir gemiyi sokmadık. Bunlara, Yunanistan’ın, Rum kesitinin, üçüncü ülkelerin gemileri de dahil. 9 kez bunu delme teşebbüsünde bulundular. Bu teşebbüslerin hepsini diplomatik efor ve alandaki önlemlerle engelledik.” değerlendirmesinde bulundu.
Diğer taraftan Türkiye’nin bilhassa Ukrayna ve Kafkasya ile Balkanlarda attığı adımlarla çok beğenilen ve herkesin yüzünü döndüğü bir ülke olduğuna işaret eden Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Gıda güvenliği, güç güvenliği konusunda da yeniden değerli bir ülke haline geldi. Bu Kovid’le başladı aslında. İnançlı bir tedarik merkezi oldu. Sonuç olarak Türkiye’nin memleketler arası arenadaki görünürlüğü ve muvaffakiyetleri Yunanistan’ı çıldırtıyor. Ayrıyeten Yunanistan bu nedenle Türkiye’yi kışkırtmak da istiyor. İşte tacizler, kilit atmalar bunun örneği. Bir de, Yunanistan Türkiye’nin yaptırımlara katılmamasını ve münasebetiyle turistlerin Türkiye’ye gelmesi üzere mevzuları da daima gündeme getiriyor. Muhakkak ki bundan da çok rahatsız olmuşlar. Buna emsal ucuz hesaplar yapıyorlar. Yunanistan’ın attığı adımları buna bağlıyoruz. “
Yunanistan’a “yaptırımları baypas etme” eleştirisi
Kıbrıs Rum kesitine demir kubbe savunma sisteminin konuşlandırıldığına ait haberlerin İsrail tarafından yalanlandığını söyleyen Çavuşoğlu, BM’ye, AB ve NATO ülkeleri dışişleri bakanlarına Doğu Akdeniz’le ilgili gelişmeler yaşandığında Yunanistan’ın propagandalarına da karşılık verecek halde mektuplar gönderildiğini kaydetti.
Rus petrol ve doğal gazının Yunanistan üzerinden AB’ye göndermesine yönelik haberlere yönelik soruya da karşılık veren Çavuşoğlu, “Tipik Yunanistan iki yüzlülüğü. Bir taraftan Türkiye yaptırımlara katılmıyor diye her toplantıda Türkiye’yi şikayet ediyor öbür taraftan da bu yaptırımların baypas edilmesine aracı oluyor. Zati biz de bunu ifşa ettik. Her platformda da lisana getiriyoruz.” diye konuştu.
Türkiye’nin yaptırımlara katılmayacağını fakat yaptırımların Türkiye üzerinden delinmesine de müsaade etmeyeceğini açıkça tabir ettiğini kaydeden Çavuşoğlu, Yunanistan’ı yaptırımları baypas etmeye aracı olmakla suçladı.
Çavuşoğlu’ndan Miçotakis’e: “Nereye ne vakit gideceğimize biz karar veririz”
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Ansızın gelebiliriz” açıklamalarına yönelik kullandığı “Gün ışığında bekliyoruz.” sözlerine ise Çavuşoğlu, “Nereye ne vakit gideceğimize biz karar veririz.” cevabını verdi.
Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) yarın ve sonraki gün Özbekistan’ın Semerkant kentinde yapılacak 22. Devlet Liderleri Kurulu Doruğunda, Türkiye’nin örgüte üyeliğinin gündeme gelip gelmeyeceğine değinen Çavuşoğlu, “Bizim şu anda diyalog paydaşlığı statümüz var. Azerbaycan’ın da o denli. Fakat biz bu diyalog iştiraki statüsü kapsamında özel pozisyon olarak da davet edildik. Yani sonuçta bu bölgeyle de bağlantılarımızı geliştiriyoruz. Lakin üyelik konusunda şu anda verilmiş bir karar da yok, bir davet de yok.” diye konuştu.
“Irak şu anda daha çok kendi iç karışıklığına odaklanmış durumda”
Irak’ta sivillerin hayatını kaybettiği bir atağın akabinde Türkiye’nin suçlanmasına yönelik soruyu yanıtlayan Çavuşoğlu, o süreçte teklif edilen iş birliğine yanıt alınamadığını kaydetti.
“Irak şu anda daha çok kendi iç karışıklığına odaklanmış durumda.” diyen Çavuşoğlu, Irak’ın istişare yerine Türkiye’yi suçlamayı tercih ettiğini söyledi.
Çavuşoğlu, ABD ile yürütülen F-16 görüşmelerine de değinerek, “Siyasi seviyede ve teknik seviyede rastgele bir sorun yok. Askerlerimiz ortasında yapılan görüşmelerde rastgele bir sorun yok.” dedi.
Görüşmelerde Türkiye’ye verilecek F-16’ların ABD ve NATO için kıymetli olduğunun vurgulandığını söyleyen Çavuşoğlu, “Amerikan idaresi de tıpkı şeyi söylüyor. Kongre’ye yazdığı mektupta da Dışişleri Bakanlığı bunu vurgulamıştır. Lakin Kongre’den birtakım üyelerinden çatlak sesler geliyor. Değerli figürlerden de tekrar idarenin ve askeri kanadın görüşü istikametinde demeçler de geliyor.” tabirlerini kullandı.
“Türkiye ve BM bu süreci uygun yönetiyor”
BM Karadeniz Tahıl Teşebbüsü Koordinatörü Amir Abdulla ile görüşmesine de değinen Çavuşoğlu, görüşmede 19 Kasım’da sona erecek mutabakatın uzatılması üzere bahislerin ele alındığına işaret etti.
“Şu ana kadar Türkiye ve BM bu süreci âlâ yönetiyor.” diyen Çavuşoğlu, Ukrayna’dan ayrılan gemilerin taşıdığı tahılın muhtaçlık sahibi ülkelere gitmemesi istikametinde Rusya’nın şikayetleri olduğunu hatırlattı.
Bu bahsin da gözden geçirildiğini anlatan Çavuşoğlu, gübre ihracatının da kıymetli olduğunu söyleyerek şu sözleri kullandı:
“Bu muahededen sonra ve uygulamaya girdikten sonra tahıl eserleri 2008’den bu yana en büyük düşüşü yaşadı. Temmuz ayında yüzde 11,5 düşüş yaşandı. Öteki taraftan Rusya’nın ihraç ettiği eserler yaptırıma dahil değil ancak gemilerin limanlardan servis alması ya da yanaşabilmesi, sigorta, ödeme yani bankacılık üzere kısıtlamalar var, ambargolar var. Açıklamalar yapılsa da bilhassa Rusya bu mevzuda biraz şikayette bulununca (ABD Dışişleri Bakanı) Blinken ve BM Genel Sekreterliği Guterres’le de çabucak telefonla görüştüm. Daha sonra Bilenken’ın da Amerikan idaresinde açıklaması oldu. Ancak bu açıklamalara karşın şimdi Rus tahılını taşımakta tereddüt eden nakliyat şirketleri de var. Ancak rastgele bir pürüz yok. Yani şu anda Rusya da eserlerini ihraç edebilir.”
“Çekilirsek oralara rejim hakim olmaz, terör örgütleri hakim olur”
Romanya ve Polonya’nın Ukrayna tahılını kara yolu üzerinden taşımaya yönelik bir muahede çalışması içinde olmasını pahalandıran Çavuşoğlu, alternatif arayışının doğal ve mantıklı olduğunu söyledi.
Suriye’den alakaların düzelmesi için Türkiye’nin Suriye topraklarından çıkması gerektiği tarafında gelen açıklamalara ait soruyu yanıtlayan Çavuşoğlu, “Gerçekçi bir açıklama değil. Bugün biz o topraklardan çekilirsek oralara rejim hakim olmaz, terör örgütleri hakim olur. Bu bizim için de bir risk, rejim için de risk. Yani Suriye için risk aslında.” değerlendirmesini yaptı.
Geçen yıl ekimde Belgrad’daki bir toplantıda Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad’la ayaküstü gerçekleştirdiği konuşmada da bu hususun gündeme geldiğini kaydeden Çavuşoğlu, Mikdad’a bu bölgelerde denetimin gerçekleşebilmesi için ülke içinde uzlaşının sağlanması gerektiğini ilettiğini tabir etti.
Rejimin daha evvel kuşattığı yerlerdeki teröristlerin İdlib’e gitmesini sağladığını saklamadığını tabir eden Çavuşoğlu, “Bu topraklar Suriye toprakları. Her vakit söylüyoruz gözümüz yok. Ancak şu anda biz olmadığımız vakit bize yönelik çok önemli tehdit oluşacak ortamlar var.” diye konuştu.
“Bu kompleks nereden geliyor anlamıyorum”
CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Türkiye ile Yunanistan ortasındaki yapılan karşılıklı açıklamalara tenkitlerini de kıymetlendiren Çavuşoğlu, “Sakarya muharebesinin nerede olduğunu bilmeyen bireylerin meselelerine, ucuz telaffuzlarına yanıt vermeyi ben hakikat bile bulmuyorum.” dedi.
Türkiye’deki muhalefeti eleştiren Çavuşoğlu, “En haklı olduğumuz durumda bile, bizim hiçbir olumsuz tesirimiz olmadığı halde bile, başta Ukrayna savaşı dahil her bahiste Türkiye’yi suçlayıcı bir şeyler buluyor.” sözlerini kullandı.
“Suudi Arabistan’la son dört ayda ticaretimiz yüzde 115 arttı”
Mısır’la alakaların olağanlaşması sürecinde olumsuz bir gelişme olmadığını lakin olumlu somut adımların da olmadığını kaydeden Çavuşoğlu, “Uluslararası platformlarda birbirimize karşı olmama prensipleri devam ediyor. Rastgele bir olumsuz durum yok. Bir hükümet değişikliği oldu. Şu anda Mısır kendi iç dinamiklerine odaklanıyor.” dedi.
Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’yle (BAE) bağlantılarda olumlu gelişmeler olduğunu da tabir eden Çavuşoğlu, “Suudi Arabistan’la son dört ayda ticaretimiz yüzde 115 arttı. Okullarımız tekrar açıldı. Orada 7 tane Türk okulu vardı. Birçok alanda da kıymetli adımlar atıldı. Birebir şey BAE’yle de geçerli.” tabirlerini kullandı.
İsrail’le büyükelçileri karşılıklı atama etabına gelindiğini ve sivil havacılık mutabakatı yapıldığını hatırlatan Çavuşoğlu, İsrail Hava Yollarının ekimde Türkiye uçuşlarına başlayacağını söyledi.
Mescid-i Aksa’ya ramazan ayında Müslüman olmayanları sokmama uygulamasının da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsrailli mevkidaşı Isaac Herzog’u aramasıyla yine yürürlüğe sokulduğunu belirten Çavuşoğlu, “Filistin’le ilgili Filistinlilerin bize ilettiği hususları İsrail tarafına aktarıyoruz. Kimi hususlarda da adımlar atılıyor.” dedi.
(Bitti)