CHP Genel Lider Yardımcısı Bülent Kuşoğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, “Amerika’ya askeri açıdan, Rusya’ya da ekonomik açıdan bağımlı olan tek ülkeyiz. Dünyada, Türkiye dışında, Amerika ve Rusya üzere güçlü ülkelere bağımlılığı olan öbür bir ülke yok bildiğim kadarıyla” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bugün Dışişleri Bakanlığı’nın bütçesi görüşülüyor. Kurulda kelam alan CHP Genel Lider Yardımcısı Bülent Kuşoğlu, şunları söyledi:
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi devrinde devlette değerli tahribatlar var”
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi periyodunda devlette kıymetli tahribatlar var, devlet kurumlarında, bakanlıklarda. En az tahribatı olan kurumlardan bir tanesi sizin. En az derken değerli tahribatlar var ancak başkalarıyla kıyaslayınca daha az olduğunu düşünüyorum. Bunda, Bakanlığın oturmuş takımlarının, yetişmiş takımlarının kıymetli rolü olduğunu düşünüyorum, sizin de buna sahip çıktığınızı düşünüyorum.
“Politikayı tespit etmek ve uygulamak, Dışişleri Bakanlığı’nın misyonu olmalı”
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içerisinde misyonların tarifi var. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi 128’inci husus; ‘Türkiye Cumhuriyeti’nin dış siyasetinin tespiti için hazırlık çalışmaları yapmak ve tekliflerde bulunmak, Cumhurbaşkanı tarafından tayin ve tespit edilen amaç ve asıllara nazaran dış politikayı uygulamak ve koordine etmek’. Yani dış politikayı tespit etmek değil vazifeleri ortasında Dışişleri Bakanlığı’nın, buna yardımcı olmak ve uygulamak. Yani bir genel sekreterlik misyonu yapılıyor. Bu da yapılabilir, olağan ki kamu içerisinde bu da olabilir fakat bunun çok yanlışsız olmadığını düşünüyorum. Politikayı tespit etmek ve uygulamak Dışişleri Bakanlığı’nın vazifesi olmalı. Yani Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi içerisinde tespit edilen bu görevlendirme, Dışişleri Bakanlığı için gerçek değil.
Hem 2022 Türkiye Raporu hem de GRECO ve FATF üzere kuruluşlardaki durumumuz, vizeyle ilgili durumumuz tüm bunları gösteriyor. 2022 Türkiye Raporu’nda çok kıymetli bulgular var. Demokratik kurumların işleyişinde önemli eksiklikler bulunduğu, demokratik gerilemenin devam ettiği… ‘Anayasal mimariyi; yasama, yürütme ve yargı ortasında sağlam ve tesirli bir kuvvetler ayrılığını temin etmeden yetkileri Cumhurbaşkanlığı’nda toplamıştır’ diyor. ‘Denge ve denetleme sistemi çalışmıyor’ diyor. ‘Olağanüstü hal süreçleri hâlâ devam ediyor’ diyor. ‘Yargı, muhalefet partilerinin milletvekillerini sistematik bir formda gaye almaya devam ediyor’ diyor. Yani bunlar, ne durumda olduğumuzu da gösteren örnekler.
“Hem Amerika’ya hem de Rusya’ya bağımlılığı olan tek ülkeyiz”
Hem Amerika’ya hem de Rusya’ya bağımlılığı olan; Amerika’ya askeri açıdan, Rusya’ya da ekonomik açıdan bağımlı olan tek ülkeyiz. Dünyada, Türkiye dışında, Amerika ve Rusya üzere güçlü ülkelere bağımlılığı olan öbür bir ülke yok bildiğim kadarıyla. Güçle ilgili olarak bu bağımlılık çok değerli bir safhaya geldi ve hâlâ bunu da devam ettirmeye çalışıyoruz. Güç konusu çok kıymetli, Türkiye’nin güvenliği, güç güvenliği, ekonomik güvenliği, besin güvenliği açısından lakin Rusya’yla ilgiler maalesef çok olumlu görünmüyor. Bugün bir haber vardı; Rus oligark, ‘Putin’in şefi’ olarak da isimlendiriliyor, Yevgeniy Prigojin, ABD seçimlerine müdahale edildiğini açıklamış. Türkiye için de benzeri bir durumun olmamasını dileriz.
“Gelişmiş ülkeler Türkiye’ye vize uyguluyorlar ve bu büyük bir sorun haline geldi”
Bir de vatandaşların en fazla şikayet ettiği, bizlere en fazla torpil talebi gelen bahis, vize. Vize, değerli bir sorun Türkiye vatandaşları için. Sebebi biliyorsunuz. Türk vatandaşlığının değeri kalmıyor. Münasebetiyle bütün ülkeler, gelişmiş ülkelerden bahsediyorum, giriş çıkışta Türkiye’ye vize uyguluyorlar ve bu büyük bir sorun hâline geldi, size de ulaşıyordur.
Geçen yılki tenkitlerimin ortasındaydı, FATF’ta gri listeye alınmamız konusu, GRECO raporlarının olumsuz olması konusu. GRECO da yargı ve milletvekilleriyle ilgili davranış kurallarını, ahlaki etik kurallarını belirliyor. Bu, sonuçta siyasi değil, bunlara uyulması lazım. 22 tavsiyeden 3’ü yerine getirilmemiş, 9’u kısmen yerine getirilmiş, 10’u ise hiç yerine getirilmemiş; yıllardan beri bu türlü GRECO’da. FAFT konusu çok değerli, gri listedeyiz. Kara listeye geçmeyi olağan ki hiçbirimiz dilek etmeyiz lakin gri listeden çıkmak için de pek bir şey yapmıyoruz. Daha da makûs duruma geldik gri listeyle ilgili olarak.
“İç denetim sistemini kurmanız lazım”
Geçen yıldan izlemeye alınan hususlarla ilgili, 3 bulguyla ilgili hiçbir şey yapmamışsınız bakanlık olarak, izlemede kalmış. Bunların da yerine gelmesi lazım. Ayrıyeten, bir iç denetim sistemi, Sayıştay tarafından eleştiriliyor. İç denetim sistemini kurmanız lazım. Kıymetli ölçüde para harcayan bir kurumsunuz ve bunların birçoğu yurt dışında harcanıyor; kur farklılıkları, yer farklılıkları, yer farklılıkları vesaire hasebiyle değerli sıkıntılar olabiliyor. İç denetim sistemini çalıştırmanız lazım. Sayıştay raporunda ‘Henüz iç denetim sistemi yapılandırma çalışmaları tamamlanmamış ve iç denetim ve iç kontrol, belirlenen kurallar ve işleyiş açısından kâfi düzeye tam olarak ulaşmamıştır’ deniyor. Bu, kıymetli bir husus.
“Yurt dışı tedavi masraflarının ödenmesinde meseleler yaşanmaya devam ediyor”
Yurt dışı tedavi masraflarının ödenmesinde problemler yaşanmaya devam ediyor. Bununla ilgili olarak da Maliye Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde Dışişleri Bakanlığı, Ulusal Savunma Bakanlığı ve Toplumsal Güvenlik Kurumu’nun ortaklaşa çıkarması gereken bir yönetmelik var; bir ortaya gelecekler bu çalışmaları yürütecekler ve bir yönetmelik çıkaracaklar. Bir ortaya gelip de bu kurumlar, bu yönetmeliği bir türlü çıkaramıyorlar. İşte, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin bir sonucudur bu. Bu uyum yapılamıyor, bir bakanlar konseyi yok. Koordine de edilemiyor alışılmış ki onun sonucu lakin bunun da yapılması lazım. Dışişleri Bakanlığı için yıllardan beri yurt dışı sıhhat masraflarıyla ilgili, bunların ödenmesiyle ilgili sıkıntılar, badireler var.” (ANKA)