İktisatçı Korkut Boratav, Türkiye’nin bir kere daha döviz krizi baskısıyla karşı karşıya olduğunu, mevcut durumun en fazla birkaç ay daha sürdürüldükten sonra tıkanacağını söyledi.
Türkiye’nin önde gelen iktisatçılarından Prof. Dr. Korkut Boratav, Türkiye ekonomisindeki son durumu ve muhtemel gelişmeleri sozcu.com.tr’ye kıymetlendirdi.
Türkiye’nin bir defa daha döviz krizi baskısıyla karşı karşıya olduğunu ve hükümetin bunu geçiştirecek gücü olmadığını belirten Boratav, mevcut durumun en fazla birkaç ay daha sürdürülebileceği, Sri Lanka gibisi bir buhranın Türkiye’de de gündeme gelebileceği ikazında bulundu.
YAZ SONRASI DÖNÜM NOKTASI OLACAK
Yaz mevsiminde turizm gelirleri sayesinde dış ticaretteki büyük açığın kısmen telafi edilebildiğini fakat yaz mevsiminin geçmesiyle bir dönüm noktasına yaklaşılacağını belirten Boratav, memleketler arası finans sermayesinin kestirimlerinin de bu tarafta olduğuna işaret etti.
2021’in birinci beş ayında 12,4 milyar dolar olan cari açık, 2022’nin tıpkı periyodunda 28,1 milyar dolara yükseldi. 1 yıl içinde çevrilmesi gereken dış borç ölçüsü da mayıs prestijiyle 182,3 milyar dolarla tarihi tepede bulunuyor.
‘IMF PROGRAMI GÜNDEME GELECEK’
Cari açık ve kısa vadeli dış borç sayılarına işaret eden, dünyada artan faizleri hatırlatan, Türkiye’nin kredi risk priminin 900 puana ulaştığını ve dolar cinsi yüzde 12’lik faizle dış borçların döndürülmeye çalışılacağını belirten Marksist iktisatçı, Türkiye’nin borç yükümlülükleri finanse etmesinin olağan şartlarda mümkün olmadığını, vadesi geldiğinde memleketler arası bankaların bugünkü şartlarda borçları döndürmeyeceklerini, bir tıp IMF programının gündeme geleceğini söyledi.
Türkiye ekonomisindeki temel sorunların tahlilinin ne iktidarın ne de 6’lı muhalefetin gündeminde olduğunu vurgulayan Boratav, “İktidarın seçimi kaybetmesiyle hukuk devletinin geri dönüşü algısının yaratılacağı ve finans siyasetlerinde, bilhassa de Merkez Bankası’nın faiz siyasetinde, mantık dışı saplantının son bulacağı, bu sayede de iktisatta rahatlama olacağı beklentisi var lakin bunlar temel sorunu çözmez” dedi.
İktidarın düşük faizle kredi pompalayarak büyüme temposunu rölâtif olarak canlı tutmaya çalıştığını lakin bunun sürdürülebilir olmadığını ve bir mühlet sonra tıkanacağını belirten Boratav, “Seçim ile tıkanma birleşirse IMF programının ve kemer sıkmanın gündeme gelmesi kaçınılmaz, iktidar değişse de değişmese de…” dedi.
Hükümetin seçim öncesinde IMF’ye gitmesini beklemediğini fakat iktidarda kalırsa seçim sonrası gidebileceğini belirten Boratav, Ali Babacan ve gibisi isimlere işaret ederek muhalefetin de IMF ile mutabakata yatkın olduğunu söyledi.
‘AĞIR BİR BÖLÜŞÜM ŞOKU YAŞANIYOR’
İktidarın uyguladığı mevcut modelde işçilerin büyük çoğunluğunun net kayıplara sürüklendiğini, şirketlerin ve bankaların ise kazançlı çıktığını, ulusal gelir büyürken Türkiye’nin işçi sınıflarının gelir seviyesinin düştüğünü, alt katmanların sefalete sürüklendiğini, Türkiye’nin ağır bir bölüşüm şoku yaşadığını belirten Boratav, IMF programı ile birlikte bu duruma bir de ekonomik küçülme eklenirse ve istihdamın azaltmasıyla işsizlik bir nebze daha yükselirse bunun yeni iktidar için ağır sonuçlar getireceği ihtarında bulundu.
İktidarın tıkanma sinyalleri geldiği an erken seçime gidebileceğini belirten Boratav, dış borçların çevriminin bu açıdan kıymetli sinyaller vereceğine dikkat çekti.
Sri Lanka’daki üzere bir buhranın günlük hayata yansımasının ilaç ve petrol kıtlığı, elektrik kesintileri olacağını söyleyen Boratav, “Hükümet o noktaya gelinmekte olduğunun sinyallerini alırsa erken seçime gider” dedi.
‘KAPSAMLI SİYASETLERE GEREKSİNİM VAR’
Kemer sıkma içeren IMF programı dışı seçeneklerin tartışılmadığını, iktidarın IMF kurallarının birtakım ögelerini çiğneyerek durumu yönetim ettiğimi, TCMB’nin faiz siyasetleri ve şirketlerin döviz varlıklarına bir kısmının TL’ye çevrilmesinin istenmesinin bunun örnekleri ve neoliberal siyasetin kaçamakları olduğunu lisana getiren Boratav, Türkiye’nin neoliberalizmden kapsamlı kaçamaklar içeren siyasetlere gereksinimi olduğunu belirtti ve şu hususları sıraladı:
1- Sermaye hareketleri sıkı ve sistematik bir biçimde denetlenmeli.
2- Son 5-6 yılda olağan dışı gelir elde etmiş bölümlere dönük, servet vergisi dahil, vergilendirme gündeme alınmalı.
3- Buradan elde edilecek kaynağın bir kısmı bütçe üzerinden işçilere transfer edilmeli.
4- Yeni bir büyüme perspektifine geçilmeli.
Boratav, şu anda büyük siyasetteki aktörlerin, AKP ve muhalefetin bu tıp bir dönüşüme açık olmadığını vurguladı.