ABD idaresi, Rusya ve Çin’in Afrika kıtasıyla askeri, ekonomik ve diplomatik alakalarının ilerlediği bir periyotta, yaklaşık 50 Afrikalı başkanı Washington’da ağırlamaya başladı.
Üç gün sürecek ABD-Afrika Başkanlar Zirvesi’nde sıhhat, iklim değişikliği, iktisat, Ukrayna-Rusya Savaşı ve uzay projeleri üzere pek çok mevzu başlığı ele alınacak. ABD ile Afrika ülkeleri ortasında en son 2014’te tepe düzenlenmişti.
Beyaz Saray yetkilileri, ABD Lideri Joe Biden’ın hem Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunda hem de G-20 üzere oluşumlarda kalıcı koltuğa sahip olmak isteyen Afrika Birliği’ne takviye vereceğini de duyurdu. Tepede, uzay teknolojisi alanında işbirliğinin gündeme gelmesi ve bu bahiste somut adımlar atılması, ABD’nin yeni periyotta Afrika ülkeleriyle bağlarında yalnızca dış yardımlara yahut temel kalkınma sıkıntılarıyla yetinmeyeceğini, tıpkı vakitte çok boyutlu yeni başlıkları da gündeme getireceği belirtiliyor.
‘ABD, BAŞKA ÜLKELERİN AFRİKA’DAKİ GÜCÜNDEN RAHATSIZ’
Orta Doğu Araştırma Merkezi (ORSAM) Lideri Prof. Dr. Ahmet Uysal, Çin, Rusya, Hindistan üzere ülkelerin Afrika kıtasında aktifliğinin artmasının ABD’nin bu tepeyi gerçekleştirmesini zarurî hale getirdiğini söyledi. Memleketler arası güç uğraşında Afrika’nın kıymetinin giderek arttığını söz eden Uysal, “Afrika, memleketler arası güç çabasında her gün daha da kritik hale geliyor. ABD, Fransa’nın Afrika’daki gücünden son derece rahatsız ve bu gücü mümkün epey sınırlamaya çalışıyor. Birebir vakitte Çin, Rusya, Türkiye hatta Brezilya üzere ülkelerin Afrika’ya giderek daha fazla değer vermesi, yatırım yapması da ABD’yi rahatsız ediyor” diye konuştu.
Son yıllarda bilhassa Çin, Türkiye ve Rusya’nın Afrika’ya yönelik düzenlediği tepelerden sonra ABD’nin bu kararı aldığını lisana getiren Uysal, şu tabirleri kullandı:
“ABD, bu tepeyi düzenleyerek aslında Afrika’da aktif olan ülkelere ‘Ben de buradayım’ iletisi vermek istiyor. Bu durum, aslında Afrika kıtası üzerinden büyük güç gayretinin yaşanacağı manasına da geliyor. Aslında bunun ipuçlarını Afrika Boynuzu ve Kıyı bölgesindeki gerginliklerden anlayabiliyoruz.”
Çin’in Şanghay Üniversitesinde araştırmalarını sürdüren Dr. Hasan Aydın ise Çin, Japonya, Hindistan, Türkiye, Rusya üzere birçok aktörün kıtadaki nüfuzlarını artırabilmek ya da kıta ülkeleriyle bağlantılarını geliştirebilmek için bu tepeleri birer dış siyaset enstrümanı olarak kullandığını kaydetti.
ABD’nin de Afrika ülkeleriyle tepe diplomasisini başlattığını aktaran Aydın, “Washington idaresiyle kıta ülkeleri ortasında gerçekleştirilen birinci tepe, 2014 yılında Obama idaresi tarafından hayata geçirildi. Trump devrinde her ne kadar ABD-Afrika bağlarında ticari bağlar ön planda tutulduysa da istenilen ivme yakalanamadı ve kıta ülkeleriyle rastgele bir tepe düzenlenmedi” dedi. (AA)