İZMİR – Muğla’nın Menteşe ilçesindeki Bayır ve Yatağan’ın Deştin mahalleleri ortasında kalan 7 bin 751 dönümlük yerde ‘Muğla Çimento’ tarafından yapılmak istenen çimento fabrikasına karşı bölge halkının gayreti 1993 yılından bu yana sürüyor. Son olarak 29 Aralık 2021 tarihinde Menteşe Belediyesi’nin şirkete yapı ruhsatı vermesi üzerine projeye ait verilen “ÇED Olumlu” kararının iptali için Menteşe Kent Kurulu, Akdeniz Yeşilleri Derneği ve 8 köylü ismine dava açıldı. Açılan davada bugün eksper keşfi yapıldı.
‘DEŞTİN ÇAYI ÖZGÜR AKACAK’ SLOGANLARI
Bilirkişi keşfi öncesi alanda toplanan bölge halkı, yaklaşık 500 metrelik bir koridor oluşturarak uzman heyetini “Deştin çayı özgür akacak”, “Çimentocu şirket Muğla’yı terket” ve “Direne direne kazanacağız” sloganları ile karşıladı. Bölge halkına çeşitli siyasi parti ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri ile Muğla’daki ömür savunucuları da takviye verdi.
‘HALKTAN YANA KARAR VERECEKLERİNE İNANIYORUZ’
MUÇEP Menteşe Meclisi, Deştin Etraf Platformu ve Bayır Etraf Komitesi ismine açıklama yapan Gamze Çetinkaya, birinci ÇED müracaatının iki farklı uzman heyeti tarafından incelenip olumsuz bulunduğunu hatırlatarak, bugün uzman keşfi yapılan ikinci ÇED’in de bilim insanları tarafından olumsuz bulunulacağına ve projenin durdurulacağına inandıklarını söyledi. “Bugün keşif heyetinde bulunan uzman heyetinin dava evrakına koyduğumuz uzman raporlarını gerekli itinası gösterip, hassasiyetle inceleyeceğine ve bilimin ışığında, halktan yana karar vereceğine inanıyoruz” diyen Çetinkaya, çimento fabrikasına karşı çıkmalarının nedenlerini ise hususlar halinde şöyle sıraladı;
1- Entegre Çimento Fabrikası ve 13 Hammadde Ocağı, 7751 dönümü kapsamaktadır. Müsaade verilirse 7656 dönüm orman alanı yok edilecektir.
2- Proje alanında kalan ormanların, kuru ya da sulu derelerin açılacak 13 hammadde ocakları nedeniyle yok edilmesi ve de ocaklardan çıkacak tozlar nedeniyle Kazan Gölenti ve Bayır yok olacaktır. Derelerin, Barajın ve Göletin yok edilmesi demek, bu havzada tarımın bitirilmesi demektir. Ayrıyeten Muğla’yı besleyen su kuyularının da suyunun bitmesi demektir.
3- Bu ormanlar köylülerin en kıymetli geçim kaynaklarından biri olan Çam Balı üretimi yapılan Basralı Bal Ormanları’dır ve bu cins ormanlar muhafaza altındadırlar. Ağaç kısmı yapılamaz, yakınında kirletici bir tesis kurulamaz.
4- Çimento Fabrikası yapısı gereği Gayri Sıhhi, kirletici tesisler içinde birinci sıradadır ve çalışırken çıkaracağı toz ve yaktığı kömür nedeniyle etraf kirliliği yaratacaktır. İklim değişikliğinin en kıymetli nedeni olan Fosil yakıtları azaltmak için teşebbüslerde bulunurken yeni bir fosil yakıt yakan kirletici bir tesise müsaade verilemez.
5- Çimento ruhsat alanı içinde Zeytin Ağaçları vardır ve Zeytin Kanunu gereği en az 3 km ara içinde kirletici bir tesis kurulamaz.
6- Köylüler için en değerli geçim kaynaklarından biri olan göbek mantarı bu bölgede yetişmektedir ve ormanlar yok edilirse onlarda yok edilecektir.
7- Çimento fabrikasının çalışması ile açığa çıkacak toz ve duman başta kendi çalışanları olmak üzere direkt yöre köylülerini etkileyecek ve onların sıhhatini bozmasının yanı sıra tarım ve hayvancılığı da bitirecektir.
8- Hammadde ocakları ile fabrika ortasındaki gereç alışverişinin yanı sıra fabrikada işlenmiş eserin alınıp, satışı sırasında oluşacak taşıt trafiği değerli bir etraf kirliliği yaratacaktır.
9- Tabiattan hammaddenin çıkarılması, taşınması ve üretim sürecinde fosil yakıt (kömür, fuel-oil, mazot vb.) yakılarak gerekli gücün üretilmesi ve eser olarak çimentonun elde edilmesi etaplarında, başta sülfür oksitleri, nitrojen oksitleri, karbonmonoksit, karbondioksit, toz ve partikül unsurlar, uçucu organik bileşikler, dioksin, furan, methan ve ağır metaller atmosfere atılarak soluduğumuz hava ve etraf kirletilir. Son eser çimentonun kendisi de değerli bir kirleticidir. Çimento tozunda arsenik, kurşun, krom, kobalt, bakır, nikel, kalay, çinko, civa üzere metaller bulunur.
10- Çimento fabrikası emisyonu hem organik hem de inorganik kimyasalların ve metallerin kıymetli bir kaynağıdır. Çimento fabrikalarının bacalarından salınan ve havayı kirleten küçük partiküller (PM10) ve (PM2,5)(tozdan daha küçük maddeler) hastalıklara (kanser, KOAH vb.) ve ölümlere neden olur. Bu tozlar ve zehirli gazlar sert esen rüzgarların tesiriyle kilometrelerce uzağa taşınabilmektedir. Her bir 50kg’lık çimento torbası için 25kg kömür yakılır. Yaklaşık her bir ton toz çimento üretiminde bir ton karbondioksit açığa çıktığı hesaplanmaktadır.
11- Muğla’daki 3 termik santral nedeniyle hava zati kirlidir, üzerine yeni bir kirletici tesis kurulması yörede sağlıklı yaşamayı imkansız hale getirecektir.
12- İklim değişikline neden olan sera gazlarının %5-6’ sı çimento üretimi kaynaklıdır.
13- Çimento Fabrikası ve entegre hammadde ocakları nedeniyle çıkan toz ve duman sonucu sıhhati bozulan, tarımı ve hayvancılığı biten köylü göçe zorlanacak ve işsiz kalacaktır. (DUVAR)